Gelezen boeken in januari en februari 2023

Ze is er nog hoor, die meid. En ze leest ook nog.

Periodes waarin ik (voor mijn doen) weinig lees, zijn meestal niet de beste of vrolijkste periodes in mijn leven. Ik heb dan het gevoel dat ik het druk heb – dat er voortdurend dingen zijn die ik moet doen in plaats van het zalige nietsdoen dat lezen voor mij is. In die drukkere periodes ben ik dan ook sneller geneigd om mijn mobiel erbij te pakken of tv te kijken, ik ga dan meer voor het ‘snelle’ vermaak in plaats van voor de verdiepende leeservaring.

En dat is ook helemaal oké. De winter is sowieso niet mijn favoriete seizoen en dat is nogal een understatement. Ik haat de winter. Het liefst zou ik in een (minstens) drie maanden durende winterslaap gaan of me opsluiten in een huis met de verwarming op 22 graden. Doe ik niet, want het leven gaat door (en zoveel stoken is niet goed voor het milieu en de portemonnee).

En zo is de inleiding wel weer lang genoeg. Ik las de afgelopen twee maanden acht boeken (misschien wel meer, maar misschien ben ik die vergeten). Here we go.

Mieko Kawakami – Borsten en eitjes

Altijd als ik iets ga lezen van een Japanse auteur van wie ik nog nooit eerder iets las, zijn mijn verwachtingen hooggespannen. En vrijwel nooit word ik teleurgesteld. Ik zag ergens dat Mieko Kawakami ‘de vrouwelijke Murakami’ werd genoemd, dus toen moest ik het al helemaal hebben.

En wat bleek: het was het zó waard.

Op een warme zomerdag ontmoeten we in Tokio drie vrouwen: de dertigjarige Natsuko, haar oudere zus Makiko en Makiko’s tienerdochter Midoriko. Makiko overweegt in Tokio haar borsten te laten vergoten, haar dochter is recentelijk gestopt met praten en worstelt met zichzelf en haar veranderende lichaam als jonge vrouw. Acht jaar later ontmoeten we Natsuko opnieuw. Terwijl ze haar langverwachte tweede roman zou moeten schrijven, koestert ze de wens om moeder te worden. 

Dit is een mooi, rijk boek. De schrijfstijl heeft iets dromerigs, net als die van Murakami, de gebeurtenissen zijn soms bizar maar tegelijkertijd geloof je alles wat ze schrijft. Ik vond het heel indrukwekkend om op deze manier een beeld te krijgen van de rol van vrouwen en vrouwenlichamen in het moderne Japan. Hun vreugdes, maar ook hun worstelingen, alles is zo invoelbaar. Ik kan je verzekeren: als je van Murakami houdt, houd je ook hiervan!

Merel Morre – Met mijn ogen dicht ik alles heel

ze zeult
met plastic tassen
vol hoop dat er iets past
ze zeult
met man en dochter
zwijgend slenterende last
ze zeult
zich door de massa
en ze wurmt zich door de dag
ze zeult
weer naar de kassa
en ze plooit zich in een lach
ze zeult
met rode konen
want het is hier tyfuswarm
ze zeult
haar ziel en leven
strak geklemd onder haar arm

Toen ik zocht naar geschikte poëzie voor mijn leerlingen uit 4 havo, stuitte ik bij toeval op Merel Morre. Ik vond haar gedichten meteen geschikt (voor de doelgroep, maar ook op zichzelf staand). Ze is creatief, speelt met taal, maakt combinaties van uitdrukkingen en gezegdes die je niet zou verwachten, maar die eigenlijk wel goed passen, zoals ook de titel van deze bundel. Ik vind haar gedichten mooi omdat ze toegankelijk zijn, maar niet simplistisch. Hoe vaker je ze leest, hoe meer erin blijkt te zitten. Dat is naar mijn mening sowieso iets dat alle goede gedichten gemeen hebben.

Het zijn geen gedichten die me beroeren of ontroeren, zoals die van Hans Faverey (mijn favoriete dichter) kunnen doen, maar wel gedichten waar ik van geniet. En dus ook heel geschikt voor jongvolwassenen!

Melissa Fu – Perzik bloesem lente

Dit deed me heel erg denken aan Pachinko van Min Jin Lee, wat ik ook een mooi boek vond. De sfeer is dromerig, het is haast een sprookje. Tegelijkertijd zitten er dieptrieste stukken tussen. Het is een epische debuutroman over drie generaties van een Chinese familie, op zoek naar een thuis. 

China, 1938. De Japanse invasie is begonnen en Meilin, een jonge moeder, slaat op de vlucht met haar vierjarige zoontje Renshu. Ze kunnen maar een paar dingen meenemen., waaronder gelukkig hun dierbaarste bezit: een handbeschilderde rol waarop fabels zijn afgebeeld. Ze vinden er troost in die samen te bekijken. Hun vlucht voert Meilin en Renshu dwars door China, en het duurt lang voordat ze een nieuw thuis vinden.

Jaren later woont Renshu in de Verenigde Staten onder een andere naam, Henry Dao. Zijn dochter Lily wil graag meer weten over haar afkomst, maar hij weigert te vertellen over zijn kindertijd. Hoe kan hij zijn gezin echter beschermen in dit nieuwe land als hij gebukt gaat onder zijn verleden? En hoe kan Lily verder groeien als ze niet haar familieverhaal kent?

Ik houd van zulk soort boeken, die best dik zijn maar waarin je – als je er eenmaal in zit – niet kan stoppen met lezen en die je tegelijkertijd iets leren over in dit geval de geschiedenis van China. Ik vond het een fijne balans tussen tragiek en hoop, tussen grootste geschiedkundige gebeurtenissen en kleine persoonlijke. Ja, echt een fijn boek.

Marijke Schermer – Liefde, als dat het is

Is eenzaamheid een toestand of een persoonlijkheidskenmerk? Is liefde iets wat je overvalt of iets wat wordt geconstrueerd? Betekent jezelf zijn bij iemand niet vooral dat je in de ogen van de ander iemand bent met wie je graag zou samenvallen?

Allemaal goede vragen. In dit boek volgen we verschillende liefdesverhalen. Sev en David hebben seks, maar geen relatie. David had wel een relatie (en huwelijk en kinderen) met zijn ex-vrouw Terri, maar zij heeft nu een nieuwe vriend. En Davids oudste dochter wordt voor het eerst verliefd.

Liefde is er in allerlei vormen – en soms is het misschien niet eens liefde te noemen. Die worsteling met liefde (in de vorm van lust, relaties, vriendschap of meer) weet Marije Schermer treffend te omschrijven.

Met een paar mooie passages om langer over na te denken, zoals degene die ik hierboven citeerde. Maar er zitten er zeker meer in.

Lévi Weemoedt – Gezondheid

In dezelfde zoektocht naar gedichten voor mijn leerlingen waarin ik dus ook Merel Morre vond, vond ik deze bundel. Eerder had ik al ‘Pessimisme kun je leren’ van Weemoedt gelezen en daar zaten leuke gedichtjes tussen waar ik om moest glimlachen.

Dat is in deze bundel net zo. Toegankelijke en humoristische poëzie, perfect voor onervaren poëzielezers!

Katixa Agirre – Moeders zullen nooit

Een moeder doodt haar tweeling. De hoofdpersoon uit dit boek – zelf hoogzwanger – ontdekt dat ze deze ‘moedermoordenaar’ in kwestie kent. Deze ontdekking obsedeert haar. Ze vraagt meteen verlof, niet om haar kind te baren en te verzorgen, maar om te schrijven. Ze is schrijfster en wil vooral de waarheid achter deze misdaad ontdekken.​

Dit boek deed me – hoe kan het ook anders – denken aan Eet zachte hand van Slimani. Dat vond ik zo goed dat ik er een aparte blog aan heb gewijd.

Dit was minder goed. Niet slecht, maar minder verrassend en het bleef ook een beetje oppervlakkig, omdat je bijvoorbeeld nooit achter het motief van de moord komt. Het gaat daarnaast ook veel over het persoonlijke leven van de hoofdpersoon, wat niet altijd even boeiend is.

Jente Posthuma – Mensen zonder uitstraling

De stuurloze hoofdpersoon van ‘Mensen zonder uitstraling’ van Jente Posthuma leeft in de schaduw van haar moeder, een ontevreden actrice. Haar vader is hoofd van een psychiatrische inrichting. Psychopaten en depressieven raadt hij aan hun bezigheden in afgepaste tijdsblokken in te delen, zodat ze meer controle krijgen over hun bestaan. Zijn dochter geeft hij hetzelfde advies. Dan overlijdt haar moeder en blijven vader en dochter over.

Ik lees lovende recensies over dit boek. Posthuma wordt zelfs vergeten met Grunberg. Daar ben ik het totaal niet mee eens. Ik zie wel wat overeenkomsten, maar ik vond dit boek als geheel toch tegenvallen. Het is zo moedeloos, het kabbelt maar door en door, ik vond het vrij deprimerend (en dan dus zonder de humor, die Grunberg wel heeft). Ik had het heel snel uit, dat dan weer wel, maar ik had liever die tijd besteed aan een beter boek.

Loiza en Mirjam Lamers – Loiza

In de tijd dat ik nog HNTM keek, was ik voor Loiza. Gelukkig won ze. Daarna heb ik nog af en toe een interview met haar gelezen en vond ik dat ze veel zinnigs te zeggen had.

Van dit boek verwachtte ik niet zoveel, maar het heeft me positief verrast. De opbouw is origineel, want het niet alleen boek geschreven vanuit zowel het perspectief van Loiza als van haar moeder Mirjam, maar het is ook geen lopend verhaal. In plaats daarvan lichten moeder en dochter er brieven en mails uit waarin ze verschillende vragen kregen.

Het is openhartig en eerlijk en een absolute aanrader voor iedereen met een kind dat zich met een ander (of geen) geslacht identificeert. Sommige stukjes eruit lenen zich ook goed om te bespreken met middelbare scholieren – precies wat mijn plan is dus.

Benieuwd wat ik nog meer gelezen heb? Nou, onder andere deze boeken (klik op het plaatje op naar de betreffende blog te gaan):