Beter verwend dan verwaarloosd. Maar beter geen van beiden.

Reminder: zou je zo lief willen zijn om onze lezersenquête in te vullen? We hebben al veel zinvolle antwoorden binnen, waarvoor dank, maar hoe meer hoe beter!

Onlangs mengde ik me op social media in een discussie over opvoeden. Dat doe ik eigenlijk liever niet. Ten eerste omdat ik weet dat er zo ontzettend veel manieren van opvoeden zijn en iedereen vrij is om zelf te kiezen, en ten tweede omdat ik niet zit te wachten op een online discussie die uitmondt in een ruzie (zo ver kwam het niet gelukkig…). Maar soms zie ik iets waarvan ik het dan toch niet kan laten om te reageren. Daar zoeken ze de artikelen natuurlijk ook op uit, ze plaatsen die stukken die reacties uitlokken.

Het artikel in kwestie ging over een moeder die haar kind bewust heel erg verwende. Het meisje was pas een kleuter, maar kwam om in de spullen en werd voor ieder klein ding beloond. Had ze bijvoorbeeld vijf dagen op rij geholpen met de tafel afdekken, dan kreeg ze een nieuw barbiehuis. En ze had vijf verschillende winterjassen, gewoon, voor de leuk, om af te wisselen. Bij de reacties had een moeder geschreven (en dus eerlijk toegegeven) dat zij haar dochter ook enorm verwende. Er stond zelfs een foto bij van een kleuter voor een enorme kledingkast met daarin meer kleren dan ik ooit gehad heb en waarvan sommige maar 1 keer gedragen waren voordat ze weer weggedaan/weggegeven werden. Die moeder had er zoiets bij geschreven: Als je het je kunt veroorloven, waarom niet?

Oorsprong

Waarom niet? … Waarom wel? Ik kan wel een paar redenen bedenken (die ik dan ook gegeven heb). Maar eerst even een stapje terug, naar de oorsprong. Waarom willen sommige ouders hun kinderen zo graag verwennen? Dat komt ergens vandaan, zoals alle gedrag. Misschien zijn ze zelf als kind opgegroeid met veel luxe, waardoor dat de standaard geworden is. Of misschien hadden ze het juist zelf niet breed als kind, waardoor ze dat nu proberen te compenseren bij hun eigen kroost.

Zelf groeide ik op als enig kind met een enorm betrokken moeder. Ik ben dus op zekere vlakken zeker wel verwend (geweest). Zo herinner ik me dat ik vaak mocht kiezen wat ik wilde eten als avondeten, en dat mocht dan gerust iets anders zijn dan dat mijn moeder voor zichzelf maakte. Verder had ik vrijwel altijd haar onverdeelde aandacht, dus in die zin was ik wel verwend. Maar in materiële zin viel het heel erg mee. Mijn ouders zijn namelijk allebei best zuinige mensen. Mijn vader van nature, mijn moeder denk ik vooral omdat zij zelf in armoede opgroeide in Mexico City (en dan bedoel ik dus echte armoede, met een gezin van 6 in een eenkamerappartement en met soms niet genoeg te eten). Ik kwam absoluut niets tekort, maar ik had ook niet heel veel spullen. Ongeveer evenveel als mijn eigen kinderen nu.

Beter verwend dan verwaarloosd

Ouders die de kant van de gulle moeder kozen in de discussie op social media, kwamen steeds met dezelfde zin aan: ‘beter verwend dan verwaarloosd’. Een makkelijke dooddoener, want dat het één beter is (of kan zijn) dan het ander, betekent niet automatisch dat het ander dan dus goed is. Beter verkracht dan vermoord? Beter doof dan blind? Dat zijn natuurlijk extremen, maar je snapt mijn punt.

Waarom niet?, vroeg de moeder zich af. Nou, hierom niet:

• Wie het kleine niet eert, is het grote niet weerd. Een oude uitdrukking, dus zelfs toen wist men het al ;). Waardering hebben voor het kleine maakt je een dankbaarder (en op lange termijn ook gelukkiger) mens.
• Geluk zit niet in bezit. En hoe eerder je een kind dat leert inzien, hoe beter. Ieder kind is blij met cadeautjes, en ik denk ook niet dat er iets mis is met af en toe iets geven, maar als je het heel vaak en heel groots doet wordt het gewenning/verwachting.
• Een overdaad aan spullen maakt minder creatief. Want waarom zou je nog omkijken naar dat ene speelgoedje waar je op uitgekeken bent als er ook veel nieuwe dingen zijn om mee te spelen? Dan stop je dus met zoeken naar alternatieve mogelijkheden om ergens mee te spelen en leer je jezelf minder goed zelf vermaken.
• Je bent niet wat je hebt. Het gevaar van te veel spullen of kleren is dat je er een gevoel van eigenwaarde aan gaat ontlenen. ‘Zie je wel, ik ben de moeite waard, want ik heb een dure jas (of vijf!)’. Ik denk dat zelfs veel volwassenen onbewust zo redeneren. Het gevaar daarvan is dan verder weer dat je gaat neerkijken op mensen die minder hebben dan jij.
• Het is slecht voor het milieu. Vooral in de rijkere landen consumeren en consumeren we eindeloos. We denken vaak al niet eens na voordat we iets kopen, omdat het zo’n vanzelfsprekendheid voor ons is. Maar al die spullen komen ergens vandaan, moeten geproduceerd worden, waarvoor grondstoffen en (kinder?)arbeid nodig zijn. Simpelweg maar dingen blijven kopen om het kopen of omdat jij dat zo ‘leuk’ vindt, zorgt er dus voor dat mensen het elders op de wereld minder ‘leuk’ hebben en dat we uiteindelijk de aarde, de enige aarde die we hebben, verwoesten. En waarvoor?

Oké, mijn standpunt is duidelijk. Ben ik zelf dan zo’n heilige? Zeker niet. Ik geef mijn kinderen ook wel eens cadeautjes, spullen, op momenten dat ze niet per se iets bijzonders gedaan hebben. Maar 95% van wat ik voor ze koop is wel tweedehands. En ik geef bewust, en met mate. Dus nee, ik doe het ook niet perfect. Maar ik denk tenminste na over wat ik doe.