“Ik wil naar de olifanten!” Waarom kinderen egoïstisch (horen te) zijn.
Al bij de entree van Artis begint het.
“Ik wil zelf mijn pasje geven.”
“Oke, dat mag. Ik geef hem je zo.”
“Nee! Nu!”
Ik kijk om me heen en besef dat iedereen naar ons kijkt. Wie maakt er nou zo’n kabaal? Ja, dat is Kobe. Hoe kan het ook anders. Rustig probeer ik hem uit te leggen dat zo schreeuwen niet oké is en dat als hij rustig is zijn pasje geeft om hem aan die meneer te geven. Een paar honderd meter dieper de dierentuin in kom ik in scène nummer twee:
“Het lijkt mij wel leuk om even in het aquarium te kijken, nu het nog zo lekker rustig is.” (Ja, ja, wij waren om 10.30 in Artis op woensdagochtend, heerlijk rustig!)
“Nee, ik wil naar de olifanten!”
“Zullen we dan via de dino’s en het aquarium naar de olifanten.”
“NEEEEE!” (zo, daar had ik hem weer hoor).
En zo ging ons bezoekje aan de dieren in Artis nog verder..
De wereld is ook nog zo klein.
Volgens Kobe is zijn wereld de enige die er bestaat en draait ook alles om hem. Dat gaat vaak zo met kinderen.
Het vermogen andere mensen te begrijpen en in te leven in anderen heet ‘Theory of mind’. Vanaf vier jaar begrijpen kinderen al steeds beter het verschil tussen blij, bang, boos en verdrietig. Dit snappen ze vooral als ze weten wat de context is en snappen waaróm. Vanaf ongeveer zes jaar kunnen kinderen pas echt rekening kunnen houden met verschillende aspecten en invalshoeken en decentreren ze zich, lees ik op Hanze. Pas rond de negen à tien jaar neemt het inlevingsvermogen en rekening houden met anderen flink toe. Ouders kunnen de ontwikkeling ervan stimuleren, onderzocht ontwikkelingspsychologe Gabriela Pavarini van de universiteit van Cambridge. Ik las een aantal van haar tips op Psychologie Magazine online:
1) vraag een kind niet ‘hoe was je dag?’ Vraag eerder naar gevoelens tijdens zo’n dag;
2) vertel een kind af en toe hoe jij je voelt in een situatie;
3) probeer zelf af en toe zijn of andermans gevoelens te omschrijven met woorden.
Maar.. kan ik mijn kinderen minder egoïstisch maken?
Als ik Frank Verhulst in zijn ontdekkingstocht door de ontwikkeling van het kind moet geloven is dit vrijwel onmogelijk. Tenminste, de komende drie jaar dan. Kinderen zitten voor hun 7e (en na hun 2e, als hun afhankelijke fase enigszins afgelopen is) in hun pre-operationele fase. Verhulst haalt hierbij een uitspraak van Piaget bij:
”Het egocentrisme doet zich ook voor bij kinderen in het verplaatsen van andermans wensen en behoefte. Een 5-jarig kind zal voor zijn moeder of vader als cadeau datgene kopen dat zijzelf het mooist vinden.”
Ook legt Verhulst met hulp van Freud zijn theorie uit dat het ego van kinderen te maken kan hebben met de afweer tegen angsten, een manier om conflicten uit het onbewust zijn te houden. Eigenlijk: in plaats van: “ik heb boze gevoelens”, “de andere persoon heeft boze bedoelingen.” Mist iets van zelfkennis hier dus 😉
Maar kan ik dat ego tegengaan dan?
Denk ik dus niet.. Kinderen gaan door wat stadia heen en een daarvan heeft dus te maken met empathie en de wereld leren snappen, met iedereen erin. En al hun wensen, behoefte en gedachten.
Een beetje geduld moet ik dus hebben voor die ‘Theory of Mind’ bij mijn kiddo’s is aanbeland!