Traktaties en reservekleding. De mentale moederload.
Het moederschap gaat maar door. Vanaf het moment dat dat kleine bundeltje liefde op je borst gelegd wordt, ben je voor altijd ‘bezig’ om zijn of haar mama (of papa) te zijn. 24 uur per dag, 7 dagen per week. Je geeft en ontvangt liefde, maar dat is maar een deel. Je maakt je ook zorgen, je maakt ook ruzie, je krijgt een takenpakket aan praktische zaken bovenop het takenpakket dat je al had.
Cartoonist Emma heeft dat wat mij betreft heel treffend geïllustreerd in een strip genaamd The Mental Load of Motherhood (De mentale last van het moederschap). Enorm herkenbaar vond ik haar definitie van de mentale last als een to do list met dingen die nog gedaan moeten worden en die je altijd met je meedraagt:
Iedereen heeft taken
Is de mental load iets dat alleen moeders (met jonge kinderen) ervaren? Dat denk ik niet. Iedereen heeft namelijk taken en dingen die hij moet doen en onthouden. Toch denk ik wel dat deze categorie mensen het méér ervaart dan anderen. Omdat er nou eenmaal een hoop geregeld moet worden met kindjes, en omdat je het als moeder zo graag goed wilt doen. De lat ligt hoog – de druk om niets te vergeten daarmee dus ook. Overigens is het een illusie om te denken dat je al deze taken altijd goed kunt uitvoeren, maar daar kom ik straks nog op.
Ik heb eens nagedacht welke taken ik tot mijn verantwoordelijkheid reken (ik zeg bewust ‘ik reken’ en niet ‘het zijn’) in ons huishouden die betrekking hebben op de kinderen:
- Boodschappen. Bedenken wat we gaan eten, lijstjes maken, eten kopen, dingen aanvullen voordat ze op zijn (want zonder luiers, billendoekjes, zetpillen of peutermelk wil je echt niet ineens komen te zitten…).
- Oppas. Een geschikte oppas zoeken en vinden, plannen wanneer we haar nodig hebben, haar vragen en betalen.
- Kinderkleding. Op tijd kopen, zorgen dat de juiste maat van het juiste seizoen in hun kast ligt, (laten) repareren als het kapot is, wassen (hiermee helpt mijn moeder gelukkig!) en opruimen.
- Traktaties. Bedenken, maken en op tijd meegeven naar de opvang. Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld een kadootje voor de leidster als ze afscheid neemt.
- Kinderopvang. Een geschikte zoeken en vinden, intakegesprek voeren, plannen wanneer en hoe vaak ze er naartoe gaan, zorgen dat er genoeg schone reservekleding in hun luizenzak zit, de uren opgeven bij de Belastingdienst, op vrije dagen een alternatieve vorm van oppas zoeken.
- Consultatiebureau. Afspraak maken, gaan, juiste dingen meenemen (vaccinatiebewijzen, boekje).
- Verjaardagen. Bedenken of je een kinderfeestje wilt geven en dat regelen, wish list maken, verjaardagen van anderen onthouden.
- School. Een geschikte school zoeken en vinden, een rondleiding aanvragen en krijgen, je kind hierop voorbereiden.
We doen het zelf
Bijna alle dingen uit bovenstaand lijstje doe ik. Als mijn vriend vrij is, doet hij natuurlijk ook heus wel boodschappen, maar dan nog ben ik degene die in de gaten houdt (en dus ook weet) welke dingen aangevuld moeten worden. Met veel andere dingen (traktaties, kleding) bemoeit hij zich eigenlijk helemaal niet. Omdat het hem minder interesseert dan mij misschien, en omdat hij ervan uitgaat dat ik het regel.
Wat ook zo is. En zo houden we dit samen in stand. Is dat erg? Is dat een gebrek aan emancipatie, zoals Emma ook suggereert (in een wederom herkenbare strip)?
Waarom heb ik die taken met zoveel gemak en vanzelfsprekendheid naar me toe getrokken? Om twee redenen. De eerste is dat ik veel minder uur werk dan mijn vriend, dus dat ik het logisch vind om dat te ‘compenseren’ door meer te doen in het huishouden, en meer van dit soort dingen te regelen. De tweede is dat ik denk dat ik het beter kan dan hij. Is dat misplaatste arrogantie? Misschien wel ja. Waarschijnlijker is dat ik het nu inderdaad beter kan, omdat ik er meer ervaring in heb. Door het te blijven doen, ontneem ik hem ook de kans om er beter in te worden.
Waar is de zelfcompassie?
Dat ik bovenstaande mentale last dus bijna volledig alleen draag, betekent niet dat ik er nooit stress van ondervind of dat het altijd allemaal vlekkeloos verloopt. Vaak wel trouwens, zeg ik er – toch met enige trots – bij. Maar ik vergeet ook wel eens wat. Ik heb Noël wel eens opgehaald van de opvang in een roze romper met strikjes, omdat er geen schone van hem in zijn luizenzak zat. Als ik boodschappen ga doen, vergeet ik vaker wel dan niet iets te kopen. En op het consultatiebureau ben ik wel eens met het verkeerde kind aan komen lopen. Maar hoe erg is dat eigenlijk? Leren we onze kinderen zo niet juist dat mama ook maar een mens is? En geven we zo onbewust ook niet een signaal af aan onze partner(s) dat die best wat meer zouden kunnen bijspringen of een deel van deze taken op zich zouden kunnen nemen?
Ik vind het een lastige, en ben er zelf nog niet uit. Daarom eindig ik dit stuk ook niet met een conclusie, maar met een open vraag: