Marie Kondo met kinderen. Ook kleintjes kunnen (leren) opruimen.

Ooit, lang geleden, was er een vertederend stel bij Boer zoekt vrouw: Femke en Gijsbert. Die hebben nu trouwens vier (!) kinderen. Zij liever dan ik. Hoe dan ook: Gijs kwam voor het eerst bij Femke thuis en alles was opgeruimd. In een kast stonden allerlei mandjes. Sommige waren leeg. Gijs was daar verbaasd over. Femke zei dat ze het vervelend vond als dingen ‘in het zicht’ stonden. Dat vond ze er namelijk zo ’troeperig’ uitzien.

Los van het feit dat troeperig geen bestaand woord is, had ik deze zin zo zelf gezegd kunnen hebben. Ik ben een opgeruimd persoon, soms tegen het neurotische aan. Organiseren, opruimen, alles een plekje geven: ik houd ervan. Alle Marie Kondo afleveringen op Netflix heb ik verslonden, en sindsdien is het hier thuis nog georganiseerder dan het al was. Sommige mensen worden daar misschien kriegel van, maar ik word zenuwachtig van het tegenovergestelde. Van troep. Van spullen die rondslingeren. Van losse onderdelen speelgoed. Ik krijg daar een heel opgejaagd gevoel van.

Maar… ik heb ook twee kleine kindjes. Twee drukke jongetjes die met 100 verschillende dingen willen spelen, en het liefst met alles tegelijkertijd. ‘Rustig spelen’ komt hier zelden voor. Spelen betekent meestal dat er hard rondgerend wordt en spullen door de lucht vliegen. En dat moet ook kunnen. Maar ik heb géén zin om elke avond, als de kinderen naar bed zijn, nog een halfuur kwijt te zijn aan de boel fatsoeneren.

Kinderen zijn een makkelijk, maar niet altijd terecht excuus voor een rommelig huis. Want een opgeruimd huis à la Marie Kondo met kinderen – het kán. Hierbij mijn tips:

• Gebruik bakken of kratten

Bij voorkeur bakken of kratten die je er zelf ook nog mooi uit vindt zien. Bakken en kratten zijn handig om verschillende redenen. Ten eerste zie je – en je kinderen dus ook – snel wat erin zit (en dus hoort), ten tweede kan er met de bak of krat zelf ook gespeeld worden (Noël zit er regelmatig in terwijl Elia hem voortduwt), ten derde is het snel opruimen (je gooit gewoon alles erin) en ten vierde staan ze – mits je mooie exemplaren uitzoekt – ook nog mooi bij je interieur. Je kunt zo ver gaan met customizen als je wilt: je kunt ze bijvoorbeeld ook labelen of er wieltjes onder zetten. Wij hebben thuis allerlei kratten in verschillende kleuren, maar wel allemaal van hout, dan is het toch nog een geheel.

• Zorg dat jij niet de enige bent die weet waar alles moet

Nogal een eye-opener maar ik noem hem toch maar. Je kunt niet van je kinderen verwachten dat ze je helpen opruimen, als ze niet weten waar hun speelgoed hoort. Een peuter kun je mogelijk al vertellen waar dingen horen, een dreumes moet het vooral zien. Bij de bakken die wij thuis hebben is het vrij eenvoudig te zien, als je hogere bakken hebt zou je bijvoorbeeld een foto van het betreffende speelgoed dat erin moet op de bak kunnen plakken. Als je er een spelletje van wilt maken zou je zelfs een foto kunnen maken met daarop bijvoorbeeld alle auto’s uit de bak, en daarna samen met je kind kijken of je ze allemaal kunt vinden (en opruimen!). Het is natuurlijk ook handig als je wederhelft, (schoon)ouders en wie er allemaal nog meer zijn ook weten waar de dingen horen.

• Geef niet alles tegelijk

Kinderen en hun speelgoed. Het lijkt soms alsof kinderen óveral wel mee willen spelen. Hoe meer hoe beter dus? Nee. Kinderen, met name hele kleine, hebben soms wat hulp nodig bij het kiezen. En overdaad schaadt. Hun concentratieboog is klein, ze vinden veel dingen ontiegelijk interessant voor precies vijf seconden, totdat ze iets nieuws zien. En waar moet dat nieuwe dan vandaan komen? Uit de bijna failliete Intertoys misschien. Of, een goedkoper alternatief: uit je eigen huis! Uit een krat of bak (ja, daar is ‘ie weer) die er altijd al was, maar dan op een ‘geheime’ plek, namelijk hoog in een kast waar ze hem eerder niet zagen. Wat ik standaard op dit soort ‘geheime’ plekken bewaar: speelgoed dat geknoei oplevert (verf, klei) en speelgoed met heel veel kleine stukjes (zoals puzzels). Deze krat pak ik er dan alleen bij wanneer het tijd is voor een rustige speelactiviteit (vaak aan tafel). Ook de andere kratten wissel ik zo nu en dan af zodat ze weer ‘nieuw’ speelgoed binnen handbereik hebben.

• Zet spullen rechtop

Oké, deze is regelrecht overgenomen van Marie Kondo (net als bakjes in bakjes). Als je dingen rechtop zet, zie je sneller wat je hebt en het bespaart ruimte. Dozen met puzzels leg je bijvoorbeeld niet boven op elkaar, maar zet je verticaal naast elkaar, zodat je alleen de ‘ruggen’ ziet. Potloden en kwasten zet je ook rechtop, in bekers bijvoorbeeld. Boeken zet je vanzelfsprekend ook rechtop, naast elkaar (ik heb ze ook nog in een krat omdat ze anders omvallen als je er 1 tussenuit haalt).

• Zoek af en toe 1 categorie helemaal uit

Je hebt dus categorieën. In bakken. En eens in de zoveel tijd kun je 1 categorie uitzoeken, ook à la Marie Kondo. Dat houdt in: je legt alles uit die categorie op tafel, zodat je het in 1 oogopslag kunt zien. Als de categorie bijvoorbeeld ‘speelgoeddieren’ is, pak je elk speelgoeddier op en vraag je je kind: “Wil je deze houden of niet?“. Dit werkt vanzelfsprekend alleen vanaf een bepaalde leeftijd, daarvoor bepaal jij zelf wat je houdt en wat niet. Ik hoor je nu denken ‘Ja hoor… mijn kind gaat echt niks weg doen‘.

Ik geloof erin dat dit een kwestie van trainen is. Een peuter kun je bovendien veel uitleggen. Andere kindjes kunnen hier mee spelen, kun je zeggen. Of, als je kind wat minder altruïstisch is: Als we nu dingen weg doen, is er meer plaats voor nieuw speelgoed. Elia heeft geen moeite met speelgoed uitzoeken. Hij is het gewend en doet uit zichzelf meestal ongeveer een derde weg. Twee derde wil hij dan houden. Helemaal prima. Je kunt je kind ook uitleggen dat je speelgoed kunt ruilen.

Als je je kind gaat laten kiezen, laat hem dan ook wel écht kiezen. Ga hem niet aansporen om dingen weg te doen die hij wil houden (hoe nutteloos, oud of kapot ze in jouw ogen ook zijn), en gooi al helemaal niet daarna nog meer dingen stiekem weg.

• Achter gesloten deuren

Eigenlijk een beetje valsspelen deze tip maar… de rommel achter gesloten deuren zie je niet, dus daar kun je in principe doen wat je wilt. Wij hebben naast de houten kratjes ook 1 speelgoedkast. Daarin gooi ik alles waarvan ik geen zin heb om het uit te zoeken, of dingen die niet echt een vaste plek hebben (zoals hele grote auto’s of grote ballen).

• Maak opruimen leuk en neem de tijd

Als je het zelf benadert als een noodzakelijk kwaad dat nu eenmaal gedaan moet worden, dan ziet je kind het ook zo. Gebruik het dus niet als straf of dreigement (‘Als je nu niet opruimt dan…‘). Beter is om er een spel van te maken: Wedstrijdje wie het snelst… of Kun jij alle rode auto’s pakken? Kinderen zijn vaak trots wanneer ze je ergens mee kunnen helpen. Bij Noël helpt het ook om afscheid van de dingen te nemen. Welterusten aap, welterusten dinosaurus…

Opruimen wordt dan onderdeel van het spelen, niet iets dat erna even snel gedaan moet worden. Sowieso is alles wat ‘even snel’ gedaan moet worden met kinderen vragen om moeilijkheden, dus als je wilt dat de hele woonkamer opgeruimd is, kun je daar beter wat tijd voor nemen. Het is bovendien zeer waarschijnlijk dat er tijdens het opruimen ineens iets gevonden wordt waar toch nog even mee gespeeld moet worden…

Een opgeruimd huis is een opgeruimd hoofd, zo werkt het bij mij tenminste. Hoe handiger je opruimsysteem, hoe meer plezier je er bovendien in zult hebben. De jongens spelen nu voornamelijk in de woonkamer, daarom staat het meeste van hun speelgoed hier. Als ze ouder zijn, zullen ze denk ik vaker boven gaan spelen. Tegen die tijd zal ik ook een kijkje in hun slaapkamers geven.

Heel veel plezier met opruimen!