Hoe reageer je op… 8 moeilijke vragen van je kinderen.
Hoe reageer je op een tekening die megamoeilijk te interpreteren is en waar je dochter mee naar jou toerent om trots te laten zien? Hoe reageer je op het bedden uitstelgedrag of een agressieve toon van je kind? Ik ga proberen tips te geven, of in ieder geval de manieren op te sommen die ik hanteer of die ik als succesvol zien. Nog even een hele grote disclaimer: 9 van de 10 keer lukt het me niet om zo goed en adequaat te reageren op een vraag. Maar een goed voornemen om dit wél wat bewuster te doen.
- ‘Kijk mam! Wat vind je van mijn tekening?’ Vicky kijkt trots mijn kant op. Hmm denk ik, het is geen poppetje en ook geen dier, of iets wat daar op lijkt. Een huis of een mooi abstract kinderkunstwerkje is het ook niet te noemen, misschien komt het nog het meest in de buurt van een gevangenis (?). Hoe ga ik hier nou weer op reageren, zonder dat ze haar zelfvertrouwen verliest? Maar ook niet dat ik haar vol lof bestrooi met complimenten, terwijl het eigenlijk niet zo mooie tekening is?! Wat ik de laatste keren heb uitgeprobeerd en wat het meest effectief (en positief) is gebleken, is simpelweg allereerst te vragen: ‘wat heb je getekend?’ En dan iets te zeggen over hoe hard ze eraan heeft gewerkt bijvoorbeeld. Erna (na wat zachtere, semi-positieve vragen) stel ik een vraag terug, zoals: ‘En is hij zo af of wil je er nog iets bijtekenen?’
- ‘Mag ik nog even TV kijken?’ Tja, dit is de meest voorkomende vraag die kinderen stellen, geloof ik. De reactie hierop ligt volledig aan het moment én de afspraken die zijn gemaakt. Heb je gezegd ‘nog twee minuten’ is jouw reactie heel duidelijk. ‘Ik heb je verteld dat je er nog twee minuten van kon genieten. Deze minuten zijn nu voorbij, zet hem nu maar uit.’ Heb je dit niet, maar is het wel echt tijd om naar bed te gaan, zou je alsnog de ‘je hebt nog twee minuten om te kijken‘ erin kunnen gooien. Dan is het ‘uitzet-moment’ wat minder plotseling. Dit scheelt echt de wereld bij het uitzetten. Misschien kun je nog aftellen van 10 of 5 naar 0, zodat ze écht weten dat TV-tijd erop zit.
- Ook een moeilijke vraag, die gaat over dood gaan. ‘Wat gebeurt er als je doodgaat?‘ Heel lastig te beantwoorden omdat volwassenen ook niet weten wat er dan precies gebeurt. Dit antwoord wist ik zelf natuurlijk ook niet. Op deze site vind ik een tip hoe je dit kunt beantwoorden: “Vaak kun je een beroep doen op het ‘weten’ van kinderen zelf. Je kunt ervan uitgaan dat ze op het moment dat ze de vraag stellen vaak zelf al een antwoord of een idee in hun hoofd hebben. Als je vraagt: ‘Wat denk je eigenlijk zelf?’ komen ze met verrassende antwoorden.”
- “Welke dag is het vandaag?” Dit lijkt een hele onschuldige vraag en dat is het ook, maar als je deze iedere dag drie keer over de schutting krijgt, kan dat vermoeiend zijn. Een kalenderhulp is dan handig, zeker als ze net kunnen lezen. Dan hang je een kalender op de koelkast met de dagen van de week. Voor de peuters en kleuters kun je er dan bij tekenen wat ze die dag doen. Zodat je alleen maar hoeft te zeggen: ‘het is vandaag crèche-dag’ of te vertellen welke kleur die dag heeft. Kunnen zij naar de koelkast rennen en vervolgens die kleur te onthouden. Die namen van de dagen van de week komen vanzelf wel!
- ’Waarom eten wij geen vlees meer (of minder)?’ Tja ga je dan álles, de hele bio industrie af en vertel je over al het dierenleed? Ja misschien wel, alleen dan op een wat kinderlijke manier natuurlijk: je hoeft niet meteen over slachten te beginnen. Vertel gewoon rustig dat we, als we dieren eten, het dier dood gemaakt moet worden. En dat er veel bedrijven de dieren niet goed behandelen. Door minder vlees te eten, worden er ook minder dieren doodgemaakt. Ook kun je vertellen dat het niet goed voor de natuur is, al dat gereis, al die fabrieken die vlees maken (ik zou het fabrieken noemen ;)). Je krijgt hier gegarandeerd veel ‘waarom?’-vragen voor terug. Die laat ik aan jou.
- Deze krijg ik best vaak om mijn oren: ‘Mama, waarom hebben meisjes geen piemel?’ Eh, je die is moeilijk (zeker omdat er laatst op het Jeugdjournaal een meisje vertelde dat ze er wél eentje had). Waar ik het op heb gegooid is het baby’s krijgen. Meisjes kunnen geen kinderen baren (wij zijn niet zo van de ooievaars of zo). Met piemel wordt die bevalling lastig 😉 Aan Kobe heb ik wel uitgelegd dat een piemel ervoor bedoeld is om ín de vagina te gaan om zo een baby te (proberen te) maken en dat een piemel er dan wel ook zo moet uitzien dat dit kan. En dan is het niet handig als meisjes ook zo’n ding hebben 😉 Bij Vicky ben ik nog niet zo ver gekomen, daar houd ik het toch wat luchtiger.
- ‘Waarom heet een tafel een tafel?’ Dit vroeg Kobe laatst. Lekker filosofisch.. Ik vond het ook interessant, want: wie bedacht er vroeger zoiets? De uitvinder van het product, of bestond het ding al maar hebben ze er later het woord ‘tafel’ aan gehangen? Bij dit soort vragen zou ik je willen adviseren om simpelweg uit te leggen dat ook mama’s en papa’s niet alle antwoorden hebben. En dat de (online) encyclopedie je kan helpen met antwoorden. Samen op zoek gaan naar antwoorden is ook leuk!
- Deze is heel moeilijk; ‘Waarom ben jij de baas over alles, mama?’ Hoe leg je uit – of móét je überhaupt uitleggen? – waarom jij de baas bent. Het is heel simpel: papa’s en mama’s moeten kinderen veel (lees: alles) leren. En dus ook wat mag, wat je doet en wat je ook níét doet. Normen en waarden dus. Papa’s en mama’s zijn thuis en als je buiten bij ze bent de baas, leraren en juffen op school enzovoorts. Zo is er op iedere plek een volwassene die alles bepaalt, tot ze jou als kind vertellen dat zij ergens over mogen bepalen. En ik snap vollédig dat kinderen denken: maar daar ben ik het niet mee eens!! En ze zullen gigantisch tegen je antwoord in gaan, maar ach, later begrijpen ze het wel 😉
Dus, stelt je peuter of kleuter een moeilijke vraag, dan:
- Ga ik samen met ze op onderzoek en vertel ze dat ik het niet weet;
- Vraag ik ze of ze het antwoord misschien zelf kunnen bedenken;
- Geef ik mezelf wat tijd door te zeggen ‘daar even ik even over na’ en geef dan het moeilijke antwoord op de moeilijke vraag. Maar doe dit wel in de kinderlijke versie.
Hoe ga jij om met moeilijke vragen?