‘Onbewust maar niet toevallig.’ Wat huizen tekenen over een kind zegt.

Eerder schreef Carmen al een blog over poppetjes tekenen, en het kan nog een stúk gedetailleerder allemaal! Donderdagavond volgde ik de masterclass ‘huistekening leren lezen’ van Eveline Ruitenberg (Kinderen beter begrijpen). Want kinderen tekenen natuurlijk heel graag en alles, maar dan ook echt álles blijkt een betekenis te hebben. Ik was echt onder de indruk. Wij volwassenen doen alles op cognitie, maar kinderen zíjn en doen. Ze denken minder.

Waar het nou echt over gaat? Een tekening maakt iemand bewust. Maar alles wat een tekening zégt, gebeurt onbewust. Tekenen is echt een onderlaag. Deze hints zijn zeker niet toevallig, geeft Eveline aan. Tijdens de masterclass heb ik meegeschreven en graag deel ik mijn notities met je. Deze masterclass was overigens gratis. Eveline biedt een hele academy aan, informatie hierover vind je hier!

Tekenen kan al vanaf 1 jaar oud, vanaf het moment dat een kind een potlood vast kan houden. Tussen de 0 en 4 jaar oud, is de non-figuratieve fase; 0-4 jaar en van 4 – 99 jaar: symbolische fase. In dit geval gaat het over tekening van kinderen/volwassen boven de 4 jaar oud.

Even een disclaimer: Het is nooit zeker wat je uit een tekening haalt; het is nooit 100% zeker wat ze ziet. Een tekening kan gebruikt worden om een ingang te vinden tot een gesprek.

Een paar basispunten waar je volgens Eveline naar kunt kijken in een tekening
(en ja, dit is een kleine selectie, er is nog zoooveel meer te ontdekking in een tekening!)

Grootte, hoeken en richtingen

v Als iets groot getekend is en op de voorgrond staat, is het belangrijk voor het kind.
v Toekomst & verdelen – Linkerkant van een tekening is vroeger en is ‘geweest’, rechts is de ‘toekomst’.
v Rechtsbovenhoek – heeft vaak een link met de vader. Als die rechterbovenhoek bijvoorbeeld leeg is, zou het kunnen zijn dat die wat minder bereikbaar was/is geweest. In een van de tekeningen die we bespraken vroeg Eveline de persoon die de tekening van haar dochter instuurde:”Speelt daar iets?” “We liggen in scheiding. Papa is te druk met andere dingen.‘ Hoe relevant was die tekening!
v Rechtsonder – is de plek voor zorg, groei en ontwikkeling. Is de lijn, het gras of de onderstrook van het huis rechts ruimer getekend, dan kan dat betekenen dat een kind zich meer aan het ontwikkelen is.
v Als er een streep onderaan de tekening is getekend, kan dit iets zeggen over of er iets onder de oppervlakte speelt. Of er iets onder de radar zich afspeelt, waar de kind het liever niet over heeft.

Het dak (dit vond ik het meest interessant en – lijkt mij – ook het meest confronterend)!
v Dit staat voor de vader/dochter/kind-relatie. De punt is het kind, links is de vader en de rechterpunt is de moeder. De lijnen staan letterlijk voor de ‘lijntjes’ tussen kind en de ouders. De manier van tekenen en de stabiliteit van de lijn (en de richting van de lijn, zwakt hij bijvoorbeeld af, helt hij naar beneden?) zegt iets over de band op dát moment tussen kind en ouder.
v Dak staat ook voor het ‘koppie’ van het kind. Als er veel ingekleurd is (bijvoorbeeld het krioelen van dakpakken) kan dit betekenen dat het kind onrust ervaart in het hoofd. Het kan zijn dat het kind veel piekert of veel prikkels te verwerken heeft.
v Een schoorsteen op het dak staat voor ontlading en warmte. Dit betekent vaak dat het kind een manier heeft om te ontladen, om spanning en frustratie te uiten. Het kan ook nog van betekenis staan aan welke kant de schoorsteen getekend wordt (vader links, moeder rechts).

Contact maken en ‘naar binnen kunnen kijken’
v Door naar deuren en ramen te kijken, kun je analyseren of een kind openstaat voor contact, of het informatie uitwisselt tussen buiten- en binnenwereld. Heeft een deur een knop? Dan is de buitenwereld welkom om binnen te treden. Zijn er gordijnen die dicht zijn getrokken of heeft een raam tralies (of een kruis)? Dan kan het zijn dat een kind wat meer gesloten is.
v Er kwam een tekening voorbij van een 23-jarige vrouw, die een klein trappetje voor haar huis had getekend. Eveline gaf daarover aan dat het betekent dat iemand moeite moet doen om contact te maken. Dat ze zichzelf beschermt.
v Het tekenen van een hek of schutting kan een letterlijke blokkade voorstellen. Er kwam een tekening voorbij waarop er links een schutting met veel groen getekend was. Omdat dit links getekend was, kan dit betekenen dat er iets in het verleden gebeurd is waar het kind afstand van wil doen, een blokkade voor voelt, een situatie waarop het kind niet terug wil kijken.
v Lichtbol in het raam getekend, dan kan het kind bang zijn in het donker.

Omgevingsfactoren
v Hangt er letterlijk iets in de lucht? Zijn de wolken links bijvoorbeeld donkerder? Dan kan het zijn dat er in het verleden er meer (en zwaardere dingen) op je drukte. Als rechtsboven de zon schijnt, kan het zijn dat je het gevoel hebt dat de toekomst je meer ‘zonneschijn’ biedt.
v Een pad voor het huis? Dan begeleid je iemand naar je eigen huis via dat pad. Als een kind dat tekent, kan dat betekenen dat het kind makkelijk contact maak.
v Wanneer bomen dichtbij een huis getekend zijn, kan dit betekenen dat er steun of geborgenheid ervaren wordt van een volwassene.
v Bloemen (en ook de kleur groen) staan voor groei en ontwikkeling.
v Regenbogen staan voor periodes van verandering of overgangen naar nieuwe momenten, nieuwe situaties.
v Als er een auto en een weg zijn getekend, staat dit vaak voor het komen en gaan van mensen.

Details
v Is er op de tekening veel aandacht voor details? Dan ziet Eveline vaak dat een kind veel dingen ziet en registreert. Dat een kind het belangrijk vindt om die details weer te geven; cognitief ingesteld kind. Als een kind veel details gebruikt merkt het veel op, ziet het veel dingen.
v Staat er een huisnummer op het huis, dan zegt het kind er eigenlijk mee: ‘hier ben ik, hier kun je me vinden!’
v Is een onderdeel minder scherp getekend dan de rest? Dan heeft dat betekenis. In een van de tekeningen was een deur bijvoorbeeld minder scherp dan de rest. Is het bijvoorbeeld moeilijk om contact maken? Moet iemand eerst het vertrouwen winnen voor het kind zichzelf laat zien?
v Vogeltjes staan vaak voor ‘het ergens anders willen zijn’.
v In een van de tekeningen zagen we een half huis. Wanneer iets half verschijnt zegt dit iets over de terughoudend van het kind of van een situatie/plek. Dan voelt het kind zich wellicht niet helemaal betrokken bij iemand of iets wat er gebeurt.

Kleuren en invulling
Belangrijk bij het bekijken van een tekening is kleur. Heeft het überhaupt een kleur? Is het in één kleur? En is er voldoende tijd geweest om tekening af te maken? Eveline geeft hierover aan dat ze dan vaak bekijkt of het kind energie heeft, of levenslust? Heeft het kind zin om ergens kleur aan te geven? Lukt het deze persoon/dit kind om invulling te geven? Veel kleur staat vaak voor veel energie en ook voor dat het kind zijn/haar gevoel goed kan duiden.

• Zwart: op eigen benen staan, autonomie. Opstandige gevoelens jegens persoon/personen of situatie
• Veel groen en rood; meest uitspringen. Groen is groei en ontwikkeling. Groene ondergrond: stevig. er is groei.
• Rood (als het felle rood van de daken bijvoorbeeld), kan betekenen dat er boosheid is.
• Geel, zie je vaak als kinderen jaloers zijn op iemand.

Lijnen

• De lijnen die kinderen gebruiken en stevig of juist minder stevig maken, zeggen ook vaak iets, geeft Eveline aan
• Ondergrond en hoe stevig is het vierkant. Lijnen geschetst getekend; Niet in 1 rechte lijn, maar in kleine stukjes lijn. Uit kunnen gummen; dan kleine schetsjes. 1 lange lijn: dan wat relaxter. Kleine schetsjes; veel in haar hoofd. Wiebelend: links is dat wat was, rechts is toekomst gericht. Nog niet vol voor de toekomst durft te gaan.
  Ramen/deuren: toegang tot iemand. makkelijk toegang maken. Beveiliging voor de ramen. Dus toch een beetje teruggetrokken

• Huizen worden bij jonge kinderen nog bol getekend. Dit wordt gelinkt aan de geborgenheid van de baarmoeder… (!)

• Alles heeft een extra kader, een extra lijn – buitenwereld gaat over hun eigen grenzen heen. Kan ook zijn: moeite om grenzen aan te geven/zelf aan grenzen te houden. Buitenwereld te hard binnenkomen. Behoefte heeft aan structuur aan duidelijkheid. ze heeft behoefte aan kaders.
• Eerst potlood; erna overgetrokken: alles moet wel echt kloppen.

Wow wow wow, ik ga dit weekend gelijk mijn kinderen een tekening laten maken? Ja, dat kan natuurlijk. Maar zoals Eveline aangaf; kijk uit met direct conclusies trekken en vergeet niet: dit was een masterclass van een uur. Denk niet dat je in een uur dit allemaal onder de knie hebt. Laat dit dus altijd door een professional doen. Maar dan nóg: WOW! Ik ben erg benieuwd wat ik in Kobe zijn tekening aan zal treffen 😉