Waar ben je nou echt onmisbaar? Een pleidooi voor parttime werken.

Sinds Elia geboren is, werk ik parttime. Dat was een heel bewuste keuze, waar ik nog steeds achter sta. Nu nog wel meer dan toen. Ik werk ongeveer 18 uur, verdeeld over 4 ochtenden, als juf op een middelbare school. Mijn vriend werkt 4 dagen. Ik heb ook overwogen om thuisblijfmoeder te zijn, maar ben uiteindelijk tot de conclusie gekomen dat me dat (nu in elk geval) te eentonig lijkt. Wie een neutraal stuk wil lezen over de voor- of nadelen van parttime werken als ouder, kan beter de zoekmachine nogmaals raadplegen. Want dit is mijn persoonlijke mening, en daarmee een pleidooi voor parttime werken.

Voor je baas ben je in principe, hoe competent en aardig hij of zij je ook vindt, vervangbaar. Jullie band kan nog zo amicaal zijn en je kunt nog zo goed in je werk zijn, maar feit blijft dat iemand anders het ook zou kunnen doen.

Voor je kinderen ben je daarentegen absoluut onvervangbaar. Ze hebben maar 1 biologische moeder. Er is maar 1 persoon op de hele wereld die ze 9 maanden gedragen en daarna gebaard heeft. Maar 1 persoon die het begin van hun bestaan heeft meegemaakt vanbinnen – maar 1 persoon die zo feilloos aanvoelt wat ze nodig hebben.

De aanwezigheid van een ouder – mama en/of papa, want een man kan het net zo goed! – tijdens de eerste paar levensjaren (vanaf de geboorte tot minimaal 4 jaar) van een kind is ontzettend belangrijk, daar is iedereen het over eens. En toch brengen veel ouders, weekenden daargelaten, maar 1 of 2 uurtjes per dag met hun kinderen door. Hoe kan dat? Hieronder enkele redenen die ik wel eens hoor, en waarom ik die eigenlijk – jawel, ik ga dit gewoon zeggen – onzin vind. Met uitzondering van de eerste dan.

“Mijn baan kun je niet parttime doen”

Er zijn banen waarbij minder dan 5 dagen werken echt niet mogelijk is. Dat kan. Zo’n baan zou ik per definitie alleen daarom al niet ambiëren. Maar als je die ambitie wél hebt, dan begrijp ik dat parttime werken simpelweg geen optie is. Of je moet een andere carrière kiezen of rigoreus willen stoppen. Overigens hoor ik vriendinnen soms het argument aandragen dat op hun werk niemand parttime werkt. Dat is iets anders dan dat het niet kan. Bestaat er niet zoiets als ouderschapsverlof? Als je parttime wilt werken maar denkt dat het niet kan, ga er dan in gesprek over met je baas. Of zoek een en ander uit. Volgens mij is er dan, in sommige gevallen, meer mogelijk dan je denkt.

“Ik kan de hypotheek / vakanties / kinderopvang niet betalen als ik minder of niet werk”

Dit lijkt me vooral een kwestie van nogmaals kijken waar je prioriteiten liggen. Werken om de kinderopvang te kunnen betalen, klinkt in mijn oren heel onlogisch. Werk dan niet (of minder), en blijf zelf bij je kinderen. En op het moment dat je een huis koopt, weet je wat je je kunt veroorloven en hoeveel je daar dus voor zult moeten werken. Persoonlijk zou ik liever in een klein(er) huis wonen met meer vrije tijd dan in een groot huis waar je niet zo vaak bent omdat je veel werkt. Het argument dat kinderen veel ruimte nodig hebben, vind ik onzin. Kinderen zijn juist hét voorbeeld van mensen die gelukkig zijn met weinig, zo lang je ze dat aanleert. Enorme kamers, een tuin ter grootte van een hockeyveld, het modernste en duurste speelgoed, all-inclusive vakanties naar de andere kant van de wereld: leuk, maar niet echt nodig. Tijd met papa of mama: leuk, en wél echt nodig.

“Ik heb toch niet gestudeerd om er vervolgens niks mee te doen”

Nee, je hebt namelijk gestudeerd om een baan te vinden en dan tot je 67e je leven rondom je werk te plannen? Een studie doe je volgens mij ook om jezelf te ontplooien, om erachter te komen waar je interesses liggen (al besef je dat als twintigjarige misschien nog niet). Tijdelijk niet werken, betekent niet dat je al je kennis of opgedane ervaring meteen verliest of dat dit niets meer waard is.

Ik heb ook niet gestudeerd om er vervolgens niks mee te doen, puur omdat ik mijn studie en werk zo leuk vind en omdat ik denk dat ik goed ben in wat ik doe. Maar ik heb ook geen kinderen gekregen om er vervolgens niks mee te doen, of om ze te zien als een belasting. Elia en Noël zijn geen last of belemmering. Ze zijn mijn kadootjes, en het is een voorrecht om tijd met ze door te mogen brengen. En als het argument over zelfontplooiing gaat, dan kan ik vrij snel en makkelijk zeggen dat ik nog nooit zoveel (over mezelf) geleerd heb als in de afgelopen vier jaar dat ik moeder ben. Meer dan in welke baan dan ook.

“Ik wil mijn kinderen het goede voorbeeld geven door hard te werken”

Welk goede voorbeeld precies? Het voorbeeld dat papa of mama er vaak niet is, omdat hij/zij het belangrijker vond om ergens anders geld te gaan verdienen dan om bij jou te zijn? Dat je kinderen de waarde aanleert van geld, dat je ze uitlegt hoe deze maatschappij in elkaar zit (‘als je werkt dan krijg je centjes waarmee je dingen kunt kopen‘) lijkt me een goede zaak. Dat je ze – al dan niet impliciet – meegeeft dat het enorm belangrijk is om geld te hebben… not so much.

Ik ben er ook geen fan van om kinderen al vanaf zo jong (impliciet) deelgenoot te maken van de drang naar meer. Meer werken, meer inkomsten, meer luxe, maar ook meer uitbesteden en meer drukte & stress. Dat is niet wat ik ze wil meegeven – rust, ontspanning en bezieling zijn volgens mij waardevoller. Het kleine zien, erkennen en waarderen.

“Ik wil niet financieel onafhankelijk zijn van mijn partner door minder of niet te werken”

Op zich een mooi, geëmancipeerd streven. Maar ook hiervoor vind ik weer gelden: kijk eens wat verder. Wat is de prioriteit? Voor jezelf zorgen, met de voortdurende pessimistische angst dat je er op een dag misschien weer alleen voor staat, of voor je kinderen zorgen, en ze een veilige en stabiele thuisbasis meegeven waar ze de rest van hun leven profijt van zullen hebben? Zoals ik het zie, is minder of niet werken ook niet rolbevestigend – feministisch betekent niet zoveel mogelijk werken, feministisch is het hebben van vrijheid om daar een keuze in te maken.

En bovendien: kinderen krijgen en opvoeden doe je samen, dus de financiële verantwoordelijk daarvoor draag je ook samen. Wie er meer werkt, dat kun je onderling afspreken, maar ik denk dat het in veel gevallen best mogelijk is voor ten minste 1 van de 2 om parttime te (gaan) werken. Dan moet die luxe levensstandaard maar wat omlaag. Degene die dan minder werkt, wordt daarvoor ook financieel gecompenseerd door de partner. Dát is samen doen. Je kunt het ook andersom bekijken: mijn vriend brengt meer geld binnen, maar ik bespaar ons meer geld door vaker bij de kinderen te zijn waardoor ze maar weinig naar de kinderopvang hoeven.

“Ik wil een bijdrage leveren aan de maatschappij”

En dat kan alleen maar door te werken? Mensen die (vaker) thuisblijven om bij hun kinderen te zijn, maken bewust meer tijd vrij voor de opvoeding van de volgende generatie. De baby’s en peuters waar zij voor zorgen, zijn de burgers die de toekomstige maatschappij vormen. Met de normen en waarden die ze van huis uit meegekregen hebben. Mensen die werken dragen bij aan de maatschappij, zeker, maar thuisblijfouders minimaal net zo veel. Al gaat het dan om een andere soort waarde dan de economische waarde, maar die vind ik dan ook niet het belangrijkst.

“Mijn werk geeft mij voldoening / ik vind mijn werk leuk”

Ja, het mijne ook. Terwijl ik het maar een beperkt aantal uren doe. Of misschien zelfs juist daarom: ik vind mijn werk ontzettend leuk en heb ook de indruk dat ik het goed doe, omdat ik er de tijd voor neem (wat in mijn geval betekent: goed voorbereide en creatieve lessen). Het moederschap geeft mij bovendien ook voldoening.

Ik vind mijn werk enorm leuk. Maar mijn kinderen ook. En die laatste hebben mij harder nodig – harder dan mijn baas, harder dan mijn collega’s. Stel dat je werken veel leuker vindt dan bij je kinderen zijn (dat kan), dan kun je dus voor jezelf kiezen en zoveel mogelijk uren datgene doen wat jij wilt, maar je kunt ook kiezen in het belang van je kinderen. En dat is – zeker in die cruciale eerste levensjaren – een hechte relatie met een ouder die niet voortdurend schittert van afwezigheid en alleen op het toneel verschijnt wanneer het bijna bedtijd is.

“Mijn werk is een welkome afwisseling”

Ik vind mijn werk een welkome afwisseling van mijn tijd thuis, met de kindjes, maar als je fulltime werkt omdat het een welkome afwisseling is, dan is dat geen afwisseling meer. Dan is het meer een ontsnapping. En dat kan natuurlijk ook. Maar doe dan niet alsof je eigenlijk liever meer tijd met je kinderen zou willen doorbrengen.

Hoewel ik liever een wat genuanceerder stuk geschreven had, merk ik toch dat mijn mening op een niet te missen manier uit deze blog spreekt. Ik begrijp dat er ouders zijn voor wie minder werken simpelweg geen optie is. Alleenstaande moeders die anders niet rond kunnen komen bijvoorbeeld. ZZP’ers met een enorme passie voor hun baan die 24 uur per dag doorgaat. Er zijn ook verschillende typen vrouwen: de een krijgt energie van multitasken en economische winst, bij de ander past een andere soort levensstijl beter. 

Het standpunt dat ik verkondig is misschien niet populair, niet modern. Maar het is wel precies wat ik denk en hoe ik het ervaar. Ik ben het grootste gedeelte van mijn week precies daar waar ik onmisbaar ben. In de zandbak, met een schep in mijn hand.

*Foto’s door Ayla Maagdenberg