Het knaagt aan alle kanten. Moeder zijn is je schuldig voelen.

Het gaat goed met ons, behalve het eeuwige schuldgevoel dat ik vier dagen werk.

Zo antwoordde een vriendin van me op mijn vraag hoe het met haar ging. Zij werkt vier dagen, haar dochter van acht maanden gaat twee dagen naar de crèche, is 1 dag bij oma en 1 dag bij haar vriend.

Is het niet het feit dat je (te) weinig tijd met je kind hebt omdat je moet werken of druk bent met andere dingen, dan is het wel iets anders. Je voelt je schuldig omdat je tegen je kinderen bent uitgevallen, terwijl dat eigenlijk niet echt nodig was. Omdat je hun favoriete broodbeleg bent vergeten te kopen, of omdat je überhaupt geen ontbijt meer in huis hebt. Omdat je ‘NEE’ hebt gezegd op iets dat achteraf gezien een goed voorstel van je peuter was. Omdat je slapen verkiest boven een romantisch avondje op de bank met je partner. Omdat je eerste gedachte toen je kind wakker werd ‘shit niet nu al’ was. Omdat er al weken een gaatje in de broek van je kind zit. Omdat je je peuter op zijn woord geloofde toen hij zei dat hij echt geen handschoenen nodig had, en je nu zijn ijskoude handje in de jouwe voelt. Omdat je eerder weg moet van je werk om je kinderen op te halen. Omdat je peuter anderhalfuur tv heeft zitten kijken terwijl je zelf in slaap gevallen was. Omdat het niet gelukt is een voedzame en gezonde maaltijd op tafel te zetten. Omdat je de deur per ongeluk hebt dichtgedaan terwijl de teen van je kind ertussen zat. Omdat het huis een rommeltje is. Omdat je je kind in bad hebt gezet terwijl het water te warm was. En zo verder.

Het schuldgevoel is er altijd. Overal. Je draagt het met je mee zoals je zwangere buik of zoals je baby in de draagzak.

De druk van binnen- of buitenaf

Volgens mij heeft het merendeel van de dingen waar je je als ouder schuldig over voelt te maken met een bepaalde druk. Dit kan een druk van buitenaf zijn: op televisie en bij vriendinnen thuis ziet het er altijd zo goed geregeld en vredig uit, waarom lukt het hen wel en jou niet?. Maar minstens net zo vaak is het een druk die je jezelf oplegt: ik ben volwassen, ik heb dit zelf gewild, ik moet het goed doen. En ‘goed’ is dan hoe je het zelf definieert. Maar ‘goed’ is in elk geval niet een schreeuwende moeder met een kort lontje, afhaalpizza eten als avondeten of overal rondslingerend speelgoed en uitpuilende wasmanden.

Er zijn ontzettend veel dingen waar je je als moeder schuldig over kunt voelen, en vaak – niet altijd, maar wel vaak – is het onterecht. En niet zo belangrijk. Natuurlijk is het goed om af en toe stil te staan bij wat je doet en hoe het gaat, om te reflecteren, misschien zelfs om jezelf met anderen te vergelijken (niet omdat het een wedstrijd is, maar om ervan te leren). Maar die voortdurende schuldgevoelens, daar heb je echt helemaal niks aan, die zijn alleen maar destructief.

Ooit las ik een quote, hij ging ongeveer zo: Als je iets niet leuk vindt, verander het dan. Als je iets niet kunt veranderen, verander dan je houding. Dat geldt ook voor de kritiek op jezelf: als je ergens écht ontevreden over bent (over je eigen aanpak), verander het dan. Of verander de manier waarop je erover denkt zodat je minder schuldgevoel ervaart.

Waar ik me schuldig over voel

De worsteling tussen tijd voor mijn kinderen tijd voor mezelf/vriendinnen/werk, die ervaar ik niet (meer). Ik ben bewust een stuk minder gaan werken sinds Noël geboren is – die luxe had en heb ik gelukkig -, en dat bevalt heel goed. Natuurlijk zijn mijn dagen met de jongens thuis ook druk, en ik wil absoluut niet beweren dat thuisblijfmoeders het maar makkelijk hebben (juist niet eigenlijk), maar het geeft wel een bepaald soort rust. Bij mij werkt het althans wel zo.

Voel ik me dan nergens schuldig over? Jawel hoor. Al kan ik niet heel veel dingen opnoemen. Soms voel ik me schuldig omdat ik heel boos op 1 van de jongens (meestal Elia dus want Noël is nog maar een dreumes) geworden ben. Ik heb relatief veel geduld en kan veel hebben, maar als hij maar blijft zeuren en schreeuwen is ook bij mij de maat eens vol. Één keer, hij zal toen een jaar of twee geweest zijn, kan ik me nog heel goed herinneren. We zouden samen gaan douchen, ik had hem al half uitgekleed, en ineens wilde hij niet meer. Niks meer. Hij kreeg een enorme driftbui en ik was er sowieso al klaar mee en moe (en hoogzwanger). Toen heb ik hem met brute kracht bij zijn bovenarmen gepakt en onder de douche gezet. Daar hield ik hem in de houdgreep terwijl hij krijste alsof hij vermoord werd. Pas een kwartier later was hij genoeg gekalmeerd om hem af te kunnen drogen. Ik voelde me daar achteraf zo ontzettend schuldig over. Inmiddels heb ik het losgelaten (dat mag ook wel na anderhalf jaar), maar ik heb echt nog heel lang gedacht: ‘dat heb ik niet goed aangepakt’.

En dat had ik ook niet goed aangepakt. Maar mama is ook maar een mens. Dus wanneer ik nu iets doe waarvan ik vlak erna denk ‘dit was echt niet goed’, dan bied ik mijn excuses aan. Aan Elia, maar ook aan Noël, al snapt die het niet. Want kinderen hebben geen perfecte ouders nodig. Kinderen hebben menselijke ouders nodig, die hun best doen, maar die ook het goede voorbeeld geven door hun fouten te erkennen en ervan te leren.

*Foto’s van baby Elia door Ayla Maagdenberg